Zelf verspreiden

[joris weitjens]

Ik vraag me al een tijdje af wat projecten (ik weet dat SKP Friese boezem dat doet) beweegt om projectspiegels na de fotografeersessie met de boot te verspreiden over het water.

Komt dit ook daadwerkelijk ten goede van de verspreiding?
Bevordert dit de overlevingskansen of remt het juist?

Zomaar wat vragen die bij me opkomen. Kortom wat is de gedachte hierachter en kunnen anderen zich dara ook in vinden?
Ik kan dit natuurlijk ook aan die projecten zelf vragen maar het lijkt me nuttig en interssant als ook anderen hun gedachten/meningen hierover uiten.

Vriendelijke groet van Joris

[Filip Matthys]

verspreiden...

Komt dit ook daadwerkelijk ten goede van de verspreiding?
Bevordert dit de overlevingskansen of remt het juist?

Joris,
stiekem vermoed ik dat jij zelf wel een pasklaar antwoord op deze vragen hebt. Anderzijds; hoe meer inzichten, hoe rijker je kennis.
Ook ik heb dus even de kat uit de boom gekeken vwb deze vraag.

Even meegeven hoe ik er tegenaan kijk, wat mijn ervaringen zijn in Vlaanderen.
Op de IJzer hebben we beide 'tactieken' al eens geprobeerd. In 2001 werden de 120 projectspiegels netjes verdeeld over 4 uitzetpunten van telkens 30 visjes. In 2006 gingen er 202 projecters op dezelfde stek te water. Vier jaar later moet ik vaststellen dat beide lichtingen zich over de volledige lengte van de rivier verspreid hebben. Ook zijn er van beide lichtingen reeds terugmeldingen op aangetakte waterlopen (concreet: kanaal Plassendale - Nieuwpoort).
Op het kanaal Gent - Oostende een gelijkaardig verhaal. Gezien dit kanaal door twee provincies stroomt (en wij provinciegebonden zijn vwb toelating tot uitzetting), werden er de afgelopen twee jaar vissen uitgezet in beide provincies. Ondanks een belangrijk migratieknelpunt (scheepssluis die een verval/niveauverschil van minstens 1 meter overbrugt) hebben we al melding van een Westvlaamse vis die op Oostvlaamse bodem gevangen werd. Verder zijn er vangsten van projectspiegels gerealiseerd tot tegen de zeesluis te Oostende. Vissen die uitgezet werden op het sluisstuk Oostende - Brugge (pak em beet 19km) worden werkelijk overal teruggevangen op dat stuk.
Kort: de projectspiegels verspreiden zich vanzelf wel. In mijn ogen is het zelf verspreiden niet echt noodzakelijk. Wel is het leuk(er) om op te volgen achteraf. Vooral de eerste twee - drie jaar na uitzetting. Na een jaartje of vier wordt het vanzelf wel een mengelmoesje.

Wat de impact op de overlevingskansen is?
Ook dit is een moeilijke!
Theoretisch bekeken kan dat spreiden in het voordeel werken. Denken we maar aan de abiotische factoren waar we zelf geen grip op hebben. Stel dat het sluisstuk waar alle vissen werden uitgezet plots met een zuurstoftekort kampt (omwille van een overstort of andere vervuiling bijv)... Bij spreiding over diverse sluisstukken komt slechts een gedeelte van de lichting in moeilijkheden (logischerwijs blijven de hogeropgelegen stukken gespaard dan).
Praktisch hebben we al meermaals mogen vaststellen dat visjes mekaar opzoeken nét na het uitzetten. Dit verhoogt vermoedelijk het veiligheidsgevoel. Waarschijnlijk een terecht gevoel, trouwens. In die context kan één groot uitzetpunt in het voordeel spelen.
Op de keeper beschouwd heeft het al dan niet spreiden van uitzetvisjes geen significante voor- of nadelen. Zolang je maar in groepjes uitzet!
Hier en daar een beestje lijkt me de minst geslaagde optie.

Indien ik verkeerd zit, verbeter me gerust!

Groet,
Filip.

[Wijtze Tjoelker]

Beste Joris,

Een tweetal zaken als antwoord op jouw vraag/stelling.

Als wij vissen uitzetten op een monding van een kanaal/boezemmeer, dan volstaat het om de vissen niet weg te brengen met boten, maar terplekke los te laten. Wat je vaak ziet is dat de vissen een uurtje of wat blijven hangen (herkenbaar door het kop en schouderen, blijkbaar om de kieuwen te schonen) en gaan daarna alle kanten opzwemmen, al dan niet in schoolverband. Door de aanwezige scheepvaart wordt dit -denk ik- bevorderd.

Zetten wij de vissen uit op een boezemmeer, dan willen we voorkomen dat de vissen blijven hangen. Bij onze eerste uitzetting op De Leijen zagen we de vissen de eerste weken samenscholen en bij een monitoringonderzoek in dezelfde periode werd een groot deel van de uitgezette vissen teruggevangen. Omdat wij nogal last hebben van stroperij (ook op karper) willen we niet dat de vissen middels een sleepnet of staand want door onverlaten worden weggevist. Daarom kiezen we ervoor om de vissen na registratie naar verschillende plekken op en rond een boezemmeer te varen en daar uit te zetten. Het is net als beleggen, proberen de risico's zo goed mogelijk te spreiden.

Ik kan me voorstellen dat enkele lezers het onzin vinden dat we zoveel moeite doen om de vissen verspreid uit te zetten als er een kans is dat de vissen toch nog elkaar gaan opzoeken. Die kans is er altijd, maar dat zal zo'n klein percentage zijn, dat deze te verwaarlozen is. Daar komt nog bij dat de meren 350 hectare of groter zijn.

Tot zover.

Groet,
Wijtze

[Henri R van der Wal]

In 2009 hebben bij Heerenveen (SKP Friese Boezem) wel vis weg gebracht naar een parallel lopend kanaal. Hopelijk blijft een deel daar hangen maarja het blijven nomaden he... eerste terugmelding van deze uitzetting kwam van 60 km verderop op de Friese Boezem en dat was ook nog eens gelijk naar de winter dus ja.... November/december/januari/februari onder het ijs door 60 km zwemmen..brrrr

Om schoolvorming te voorkomen en daarmee een gemakkelijke prooi voor stropers op de Friese Meren is het wel een goed wapen lijkt mij.

Ik hem me de uitzetdag wel vermaakt in de boot...pers aanboord en bijna overboord...was wel lachen.

En die man die van die groene rubberboten verkoopt doet het natuurlijk in Leeuwarden ook om reclame te maken...persoonlijk heb ik daar geen problemen mee om via zijn bedrijf ook 2 grote uitzettingen zijn gerealiseerd! Laatste keer zelfs met sponsoren zoals Marcraft (aluminium botenbouwer) en ja die komen die dag dan ook graag met een boot...niks mis mee!

[joris weitjens]

Ik weet niet precies hoe jullie dat doen, dat spreiden met de boot. Ik zie weleens een foto die de indruk wekt dat ze ook echt stuk voor stuk gespreid over boord worden gezet. Ik vermoed (met Filip) dat dat de overlevingskansen negatief beinvloedt . Simpelweg omdat de praktijk leert dat ze zeker de eerste maanden (graag) in groepjes uitzwermen. Het lijkt mij daarom extra stressvol (en stress is bij karpers een belangrijke (bijkomende) doodsoorzaak) om na een toch al stressvolle periode midden op het water alleen te worden losgelaten.

Ik denk overigens wel dat de gedachte: spreiden om massaal gestroopt of gevangen te worden hout snijdt. Het is een gegeven van veel projecten dat in de eerste weken, maanden (eerder weken) na uitzetting de uitgezette spiegels als dollen letterlijk en figuurlijk in de fuik(en)lopen. Ze zijn denk ik dan nog zo gedesorienteerd en gestrest dat ze bepaalde gevaren totaal over het hoofd zien. Inderdaad is individueel uitzetten in die zin tenminste risicospreidend. De groepjes die wij vaak hebben aangetroffen in de eerste maanden na uitzetting bestaan uit 5 tot 50 stuks. En juist die 50 stuks in een fuik wil je dus echt niet. Het zal er dus in een water waar beroepsnatig wordt gevist/gestroopt misschien om hangen wat voor overleving (uitgaande van fuik betekent pan) het beste is.

Dat uitgezette vissen massaal bij de uitzetplek blijven hangen hoor ik vaker maar strookt niet met de ervaringen van de projecten waar ik bij betrokken ben. De enige keer dat dat gebeurde was op een semi-afgesloten gracht. Ik ben vaak genoeg kort na een uitzetting op pad geweest om de uitgezette vissen te spotten. In bijna alle gevallen waren de vogels gevlogen en al behoorlijk verspreid.
Iets anders is of spreiden met uitzetplekken effecten op de verspreiding heeft. Hoe korter de termijn waar je het over hebt hoe volmondiger ja. Ik zou op die enorme Friese boezem ook zeker op meerdere delen van de boezem uitzetten. We weten inmiddels heel aardig hoeveel km per jaar ze zich gemiddeld verder van het uitzetpunt bevinden. Dus hoeveel groter de straal eromheen. (bij AHV gemiddelde afstand tot uitzetpunt na 5 jaar 8 km en na 10 jaar 12 km.) Dat kan heel handig zijn als je bijv de betalende visrechthebbende van een bepaald stuk open water voor je project wil behouden.
Omdat we wel weten dat sluizen een obstakel vormen - weliswaar verre van onneembaar, maar bijna altijd migratieremmend - sorteert spreiden, zoals Filip het beschrijft, over verschillende stuwvakken natuurlijk wel degelijk een vrij langdurig effect. Dat is dan ook een voor de hand liggende ’spreidtechniek’ waar veel projecten gebruik van maken. Het passeren van (schut)sluizen kan natuurlijk heel snel gaan maar uitgaand van het gemiddelde neemt het vaak jaren voor een substantieel deel van de uitzetters de sprong heeft gewaagd.

Boeiend, boeiend.

Groet van Joris

[Aart Lokhorst]

Daar het beroep in september, november en december wettelijk niet meer op aal mag vissen is het in de fuiken zwemmen van pas uitgezette visjes ook minder geworden. Temeer daar in januari en februari ook nog niet met fuiken op aal wordt gevist.
Dat uitgezette visjes met de zegen worden gevangen komt natuurlijk wel voor (de zegentijd is in het algemeen van 1-11 tot 1-3), maar op de meeste wateren mag het beroep geen karper, al of niet met de zegen gevangen, behouden.

[Henri R van der Wal]

Tussen niet mogen en wel doen, zit nog een heel groot zwart gat waar veel in verdwijnen kan...

[joris weitjens]

Aart geeft aan dat de enige reden om karpers niet bij elkaar uit te zetten ipv spreiden nu minder geldt omdat de aalvisserij in die maanden verboden is. dat had ik nog niet bedacht. Zit je nog altijd met stroperijen maar daar zou ik geen beleid op maken. Vooral omdat ik er van overtuigd ben dat pas uitgezette en dus ontheemde karpers instinctief zoeken naar dekking en dan het liefst in de vorm van soortgenoten. Het filmpje van Vinkeveen met onderwaterbeelden van pas uitgezette spiegels doet een beetje pijn aan m'n ogen/ziel. Glashelder water en dan alleen een kale schoeiing als dekking en een paar lotgenoten.
Met de Zuidelijke randmeren hebben we afgelopen jaar (december) gekozen voor een grote jachthaven, een zijhaven van het Gooimeer. Ik vermoed dat een heel groot deel heeft overwinterd in die haven en vanaf nu in groepjes aan het uitzwermen is. Ik denk ideaal, maar zeker weet ik dat (nog) niet.
Joris

[Martin Doelman]

Joris,

voor wat betreft de uitzetlocaties op vinkeveen kan ik je melden dat heel vinkeveen vol staat met schoeiingen en er maar bar weinig natuurlijk oevers zijn waar de vis zich ik kan "verstoppen". Tenzij je helemaal richting de poldes van Wilnis enof botshol gaat, maar dat kan de soepelheid van de uitzetting niet ten goede, en zeker niet van de vis welke dan over grote afstanden vervoert had moeten worden.

Nu wil het wel dat er een paar weken geleden stropers met staande wanden zijn opgepakt...... Helaas kan ik hierin niks onderbouwen wat nog de AWHB als de krant heeft hier iets over gemeld. Deze info kwam bij een BOA vandaan.

Groet
Martin

[joris weitjens]

Ja, en glashelder is het daar natuurlijk ook bijna overal in de wintermaanden. Maar waarom toch die losse groepjes verspreiden? Waarom niet met z'n allen in een jachthaven want die heb je wel op Vinkeveen. Je kunt ook denken aan plekken waarvan je weet dat er karpers of brasems in de buurt 'overwinteren'. Volgens mij zijn we het er allemaal wel over eens dat pas uitgezette jonge karpers zich kwetsbaar wanen en vaak ook zijn. Ik heb wel in ondiep helder water uitgezet en de uitgezette karpers niet alleen bij elkaar maar ook in mijn schaduw dekking zochten.

Er is misschien toch wel iets tegen alles in een grote groep uitzetten. Van de havenuitzetting met Villedonners van december 2011 heb ik nu de eerste vis terug. Flinke karperpokken op de staart terwijl ie dat nog helemaal niet had in december. Ze besmetten elkaar natuurlijk wel gemakkelijk als ze met z'n allen op een kluitje blijven.

[Dick]

Er is misschien toch wel iets tegen alles in een grote groep uitzetten. Van de havenuitzetting met Villedonners van december 2011 heb ik nu de eerste vis terug. Flinke karperpokken op de staart terwijl ie dat nog helemaal niet had in december. Ze besmetten elkaar natuurlijk wel gemakkelijk als ze met z'n allen op een kluitje blijven.

Denk dat het ook gebeurd met vinrot/gatenziekte, bij een een flinke school karper in overwinter modus is 1 zieke een groot risico of het opweegt tegen het beschermd uitzetten ?

[Aart Lokhorst]

Een conclusie is hier dus nog niet getrokken, maar op de Friese boezemwateren kan ik helemaal meegaan in hetgeen Wijtze daarover heeft geschreven. Idem de redenering van Filip op een kanaal met sluisstukken. Verder lijkt mij het individueel uitzetten per exemplaar niet gewenst, maar ook dat uitzettingen in kleinere groepen dan in één hele grote groep in het algemeen de voorkeur verdient.